Joe Mann, een blijvende herinnering aan de ‘liefde’!

Iets wat me altijd is bijgebleven, is dat ik als klein jochie met de schoolklas bloemen ging leggen bij het monument in het ‘Joe Mann Natuurtheater’ in de Sonse bossen. Het was ergens begin jaren tachtig van de vorige eeuw, in september, de maand waarin operatie ‘Market Garden’ werd herdacht. Aan ons werd het heroïsche verhaal verteld over de Amerikaanse soldaat Joe Eugene Mann die in deze omgeving zijn leven had gegeven voor zijn kameraden.

Als soldaat van de 101^e Amerikaanse Luchtlandingsdivisie werd Joe Mann op zondag 17 september 1944 gedropt met zijn kameraden tussen Son en Best. Hun taak was om de Sonse brug over het Wilhelminakanaal ongeschonden in handen te krijgen. Toen bleek dat deze brug was opgeblazen, werd Joe Mann met zijn compagnie onder leiding van luitenant Wierzbowski naar de brug over het Wilhelminakanaal in Best gestuurd om te kijken of deze nog intact was en zo mogelijk kon worden ingenomen. Op de tocht door de bossen naar Best ondervond de compagnie grote weerstand van de Duitsers. Zij lagen vrijwel constant onder vuur. Toen zij op maandag 18 september de brug in Best in zicht kregen, werd deze voor hun neus opgeblazen. Diezelfde middag werd de compagnie door de Duitsers aangevallen, maar ook weer afgeslagen. Wel raakte Joe Mann hierbij gewond. Zijn beide armen moesten worden ingezwachteld waardoor hij ze niet meer kon gebruiken. De dag daarop was het mistig en een Duitse patrouille stootte plotseling op de compagnie van Wierzbowski. Op dat moment zat Joe Mann met zes anderen in een schuttersput. Er volgde een vuurgevecht waarbij een Duitse granaat in de schuttersput viel. Omdat Joe Mann niets met zijn armen kon doen, riep hij luidt: “granaat!” Hij gooide zichzelf op de granaat en stierf. Dankzij zijn opoffering werden er van de zes mannen in de kuil slechts drie vrij lichtgewond; de rest bleef ongedeerd.

Omdat dit bijzondere verhaal mij reeds op jonge leeftijd intrigeerde, fietste ik op mijn crossfietsje regelmatig door de Sonse Heide naar de plek waar Joe Mann sneuvelde aan de Boslaan-zuid bij het Wilhelminakanaal in Best. Ik stapte daar van mijn fietsje af, ging bij het monument staan en bad er een Onze Vader en een Wees Gegroet. Denkend aan het verhaal van Joe Mann was dit mijn manier van ‘gedenken.’ Daarbij las ik ook altijd de woorden die op het monument staan: “Op 19 september 1944 gaf Joe E. Mann als soldaat op deze plaats zijn jonge leven om het leven van zijn kameraden te redden.” Toen ik ouder werd, besefte ik dat de tekst eigenlijk dezelfde strekking heeft als de woorden die Jezus sprak toen Hij zijn afscheidsrede hield voor zijn leerlingen: “Geen groter liefde kan iemand hebben dan deze dat hij zijn leven geeft voor zijn vrienden.” (Johannes 15, 13)

De maand september die voor ons ligt, zal in het teken staan van de herdenking van 80 jaar bevrijding en vrijheid. Wij ‘denken’ opnieuw aan de gebeurtenissen die er in september 1944 toe hebben geleid dat in onze streken de toenmalige vijand werd verjaagd en de bevolking haar vrijheid herwon. Vele jonge mannen waren bereid om, – ver weg van huis en haard, – als soldaat te gaan vechten in een onbekend land. In de loop der maanden werden er onderling vriendschapsbanden gesmeed die heel hun verdere leven zouden blijven bestaan. Vanaf de stranden van Normandië vochten zij samen letterlijk een weg door West-Europa, maakten heftige oorlogssituaties mee en waren op elkaar aangewezen in het heetst van de strijd. Daarbij gingen zij voor elkaar, – soms letterlijk, – door het vuur en waren zelfs bereid zich daarvoor op te offeren.

In de christelijke Traditie kennen wij een ‘liefde’ welke in het Oudgrieks wordt genoemd: ‘agape’. Het is een soort liefde welke steeds op zoek is naar wat het beste is voor de ander. Het is een liefde die vaak offers vraagt en het is hard werken voor hen die er naar streven. Echter voor de weinige mensen die afstand durven te doen van hun ‘eigen ik’, is deze liefde uiteindelijk de levende bron geworden om zichzelf helemaal te kunnen geven, op te offeren voor de ander. Het is deze ‘liefde’ (agape) waarover Jezus spreekt in het evangelie. Het is ook deze liefde die Joe Mann heeft getoond door zijn opofferingsgezindheid voor zijn kameraden. Het is mede door deze liefde waardoor wij reeds 80 jaar in vrijheid mogen leven. Laten wij dat nooit vergeten en daarom met eerbied blijven ‘herinneren’.

Kapelaan Harold van Overbeek