De Veertigdagentijd: een weg van ‘heiliging’

Wij kennen allemaal wel de uitdrukking: “Hij is een heilig boontje.” De persoon in kwestie wordt als een ‘schijnheilige’ beschouwd, omdat hij vaak laat merken of doorschemeren zéér goed, vriendelijk, behulpzaam en bescheiden te zijn. Achteraf blijkt hij toch niet zo oprecht te zijn.

Ook in de bijbel wordt gesproken over ‘schijnheiligheid.’ Met Aswoensdag begon de Veertigdagentijd en wij hoorden toen dat Jezus in het evangelie sprak: “Wanneer gij bidt, gedraagt u dan niet als de schijnheiligen die graag in de synagogen en op de hoeken van de straten staan te bidden om op te vallen bij de mensen…….Wanneer gij vast, zet dan geen somber gezicht zoals de schijnheiligen, zij verstrakken hun gezicht om de mensen te tonen dat zij aan het vasten zijn.” (Matteüs 5, 5 + 16)

Deze oproep van Jezus doet me denken aan een anekdote die ik eens hoorde van een priestercollega. Toen kardinaal Eugenio Pacelli in 1939 tot paus Pius XII werd gekozen, bracht de fascistenleider Benito Mussolini een beleefdheidsbezoek aan het Vaticaan. ‘Il Duce’ vroeg aan de paus of hij hem ‘heilig’ wilde verklaren zodat hij nóg meer aanzien en respect zou ontvangen als leider van Italië. “Dat kan ik niet.”, zei Pius XII: “Iemand kan pas heilig verklaard worden ná zijn overlijden.” Mussolini dacht na en zei vervolgens: “Maar kunt u niet doen alsof? U verklaart me niet officieel heilig, maar doet ‘alsof’ opdat de Italianen mij de waardigheid en eer geven die een heilige toekomt.” Pius XII zei: “Dat is geen probleem! Dan verklaar ik u bij deze ‘schijnheilig’!”

Wij bevinden ons midden in de Veertigdagentijd oftewel de Vastentijd. Deze tijd wordt ook wel een tijd van ‘heiliging’ genoemd. Het gaat hierbij niet om iemand ‘heilig’ te verklaren, maar ‘heiliging’ is de weg van de innerlijke schoonmaak van de mens, – zowel geestelijk als lichamelijk, – zodat de Heilige en Goede Geest door ons heen de wil van God kan uitwerken. Dat kunnen wij doen door (meer) tijd vrij te maken voor het gebed, ons iets te ontzeggen en onze medemens te ondersteunen door bijvoorbeeld deel te nemen aan de Vastenactie. Bij deze weg van ‘heiliging’ gaat het niet om grote prestaties of uiterlijkheden en zeker niet zoals het spreekwoord zegt: “Voor het oog van het kerkvolk!” Jezus zegt: “Vast voor uw Vader die in het verborgene is en uw Vader, die in het verborgene ziet, zal het u vergelden!” (Matteüs 6, 18) Deze weg van ‘heiliging’ is uiteindelijk de enige oprechte Weg om ons goed voor te bereiden op het komende Paasfeest.

Kapelaan Harold van Overbeek