Column: 2 februari Maria Lichtmis; Pannenkoekdag

Door B. van de Mortel, kapelaan

Hebt u er ooit van gehoord? Dit jaar viert Nederland op 18 maart de nationale Pannenkoekdag al voor de 15^e keer. U zou verbaasd zijn welke nationale dagen er allemaal op de kalender staan. Toch is deze eettraditie niet helemaal onnozel. Eeuwenlang bestaat vooral in Frankrijk de traditie om op 2 februari gezellig met elkaar pannenkoeken te eten; vooral voor kinderen vaak een feest.

Die kinderlijke vreugde heeft eigenlijk alles te maken met het liturgische feest dat we op die dag vieren en dat bekend staat onder vele namen: Maria Lichtmis in de volksdevotie verwijzend naar de gebruikelijke kaarsenzegen en eventuele processie; Opdracht van de Heer als officiële benaming dat de kern van het feest tot uitdrukking brengt, Zuivering van de Allerheiligste Maagd Maria als de eeuwenoude benaming in de Latijnse Kerk en het feest van ontmoeting met de Heer in het oosterse christendom.

Op 2 februari viert de Kerk de aankomst van de heilige familie in de tempel van Jeruzalem. Naar Joods gebruik moest de moeder na de geboorte van haar zoon op de 40^e dag in de tempel verschijnen om een zuiveringsoffer te brengen. Tegelijkertijd moest de eerstgeboren zoon, die in de Joodse traditie aan de Heer toebehoorde, worden vrijgekocht, maar bij Jezus is het eerder andersom. Als Gods Zoon is Hij de Heer die als het licht binnentreedt in de tempel en zich voor de eerste keer door de handen van Maria als pasgeboren kind opdraagt in toewijding. Eeuwenlang was deze feestdag het einde van het zogenaamde kerstseizoen en op veel plaatsen, vooral in het buitenland, wordt de kerststal en de kerstversiering aangehouden tot dit afsluitende feest. Als parochie zullen we dit sfeervolle kaarsjesfeest vieren op woensdagavond 2 februari om 19:00 uur in de Antoniuskerk te Nijnsel.

Wat hebben pannenkoeken nu dan hiermee te maken? Het schijnt dat paus Gelasius I (492-496) die naar alle waarschijnlijkheid dit feest in onze westerse liturgische traditie heeft ingevoerd ook bezorgd was over het lichamelijk welzijn van de pelgrims. Feesten maakt hongerig, vooral als je urenlang deelneemt aan de eredienst. Vandaar dat de paus pannenkoeken liet uitreiken aan de bezoekende pelgrims van Rome. Een traditie die paus Franciscus wat mij betreft wel weer mag invoeren.